بوطیقای روایت در آثار سعدی

در این رساله روایات داستانی موجود در آثار روایی سعدی (گلستان، بوستان، غزل ـ روایت ها و مجالس پنجگانه) که در قالب «حکایت» نگارش یافته اند؛ معرّفی شده و از دیدگاه برخی از نظریّه پردازان روایت شناسی ساختارگرا از جمله: تزوتان تودوروف و ژرار ژنت مورد تحلیل قرار گرفته است. مباحث رساله در پنج فصل به شرح زیر ارائه گردیده است: فصل نخست دربار? مبادی پژوهش نگارش یافته است. فصل دوم مقدّماتی است که زمین? آشنایی بیشتر با روایت و روایت شناسان برجست? ساختارگرایی و پساساختارگرایی را فراهم آورده است. فصل سوم و چهارم به مباحث اصلی رساله اختصاص یافته که در فصل سوم به بررسی ساختار آثار روایی سعدی پرداخته شده است؛ در این فصل همچنین، «بیت ـ حکایت ها» و «غزل ـ روایت ها»ی سعدی که تاکنون ناشناخته مانده بودند؛ معرّفی شده اند. در فصل چهارم نیز مباحثی نظیر: «مایگان» (تِم)، «موتیف» (بن مایه)، «پیرنگ» (طرح)، «جهتِ داستان» (کانون تمرکز) و «رتوریک» (بلاغت) روایت در آثار روایی سعدی مورد مطالعه قرار گرفته اند. فصل پایانی رساله نیز به نتیجه گیری پژوهش اختصاص یافته و خود از دو بخش تشکیل شده است: در بخش نخست، یافته ها و نتایج اصلی پژوهش ارائه گردیده و در بخش دوم به پیشنهادهای پژوهشی مرتبط با موضوع رساله در مورد آثار سعدی اشاره شده است. حاصل این پژوهش نشان می دهد که «حکایت پردازی» در میان آثار روایی سعدی از جایگاهی ممتاز برخوردار است و روایتگریِ سعدی در جهتِ اهداف و اندیشه های تعلیمی و اخلاقی مورد نظر او بوده است؛ از این رو، سعدی توانسته است این اهداف خود را به خوبی برای مخاطبان و خوانندگان آثارش در قالب «حکایت» بیان کند. همچنین، بررسی برخی از موضوعات روایی در آثار سعدی نظیر: نوع شناسی حکایت ها و سرعت روایت حکایات، با نظریّات برخی از روایت شناسان ساختارگرا مانند تودوروف و ژنت و تحلیل بیت ـ حکایت ها با اصول مینی مالیستی کاملاً تطابق دارد؛ امّا در بسیاری از موضوعات از جمله: ساختار غزل ـ روایت ها، الگوهای حکایت واره ها، مایگان، موتیف ها، پیرنگ و رتوریکِ روایت در حکایت-ها، خود متن روایی آثار سعدی تئوری و الگوی خاصّی را به دست می دهد.